Ζεόλιθος

Ζεόλιθος ιδιότητες, δοσολογία και παρενέργειες

Γράφτηκε από τον  Τόνι Νζέιμ Κατηγορία: Συμβουλές Δίαιτας

Ο ζεόλιθος (zeolite) είναι ένα ορυκτό το όνομα του οποίου προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις Ζέω που σημαίνει βράζω και Λίθος που σημαίνει πέτρα, εξαιτίας της ιδιάζουσας αναβράζουσας εμφάνισης του ορυκτού λόγω της αποβολής νερού, κατά την υποβολή του σε θέρμανση. Οι ιδιότητες του ζεόλιθου καθώς και οι εφαρμογές του είναι τόσο σημαντικές που πολλοί τον χαρακτηρίζουν εκπληκτικό.

Οι ζεόλιθοι είναι κρυσταλλικά, ένυδρα αργιλοπυριτικά άλατα κατιόντων αλκαλίων και αλκαλικών γαιών, τα οποία αποτελούνται από τετράεδρα SiO4-4 και AlO4-5 που συνδέονται με τα άτομα οξυγόνου. Οι φυσικοί και οι συνθετικοί ζεόλιθοι είναι πορώδη υλικά, που χαρακτηρίζονται από την ικανότητα να αποβάλλουν και να προσλαμβάνουν νερό περίπου το 30% του βάρους τους με αντιστρεπτό τρόπο και να ανταλλάσσουν τα κατιόντα χωρίς σημαντικές αλλαγές στη δομή τους, δηλαδή λειτουργεί σαν σφουγγάρι. Η ανακάλυψη των ζεόλιθων και η μελέτη των ιδιαίτερων φυσικοχημικών τους ιδιοτήτων είχε σαν αποτέλεσμα την ευρεία χρήση τους στη βιομηχανία, στην οικοδομική, στην προστασία του περιβάλλοντος, στις ιχθυοκαλλιέργειες, τη γεωργία, την κτηνοτροφία και στην ιατρική από τα μέσα της δεκαετίας του 1960.

Οι ζεόλιθοι απαντούν ως γεωλογικά αποθέματα σε όλο τον κόσμο, ιδίως σε πετρώματα που τμηματικά ή στο σύνολό τους έχουν ηφαιστειογενή προέλευση. Η γεωγραφική κατανομή των ζεολιθικών κοιτασμάτων στον Ελληνικό χώρο εντοπίζεται κυρίως σε πολλές περιοχές της Θράκης. Κοιτάσματα απαντούν επίσης και σε αλλά νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους.

 Οφέλη για την υγεία

Περισσότερο έναν αιώνα, ερευνητές και επιστήμονες σε πολλές χώρες έχουν πραγματοποιήσει εκτεταμένες μελέτες που επιβεβαιώνουν τα οφέλη της χρήσης του ζεόλιθου σε πολυάριθμες εφαρμογές για την υγεία.

Γενικότερα η χρήση του ζεόλιθου λαμβάνει χώρα στην ιατρική, την οδοντιατρική και τη φαρμακολογία. Στη χειρουργική και τραυματολογία, με τη μορφή σκόνης, χρησιμοποιείται ως στυπτικό και ως παράγοντας που προάγει την επούλωση των τραυμάτων στη γαστρεντερολογία ως συστατικό που μειώνει την οξύτητα του γαστρικού περιεχομένου, για την παρασκευή φαρμάκων με αντιδιαρροϊκές και αντιχοληστερινεργικές ιδιότητες, στη νεφρολογία στις συσκευές αιμοκάθαρσης, ως μέσο για την δέσμευση της αμμωνίας και άλλων τοξικών ουσιών του αίματος και στην αναισθησιολογία ως φίλτρο στις αναισθητικές συσκευές. Στην οδοντιατρική αναφέρεται η χρήση του σε σκευάσματα στίλβωσης των δοντιών και στην παρασκευή οδοντιατρικών εμφρακτικών υλικών.

Τοξίνες και βαρέα μέταλλα: Πολλές από τις τοξίνες και τα βαρέα μέταλλα που υπάρχουν στο περιβάλλον είναι αποτέλεσμα της απελευθέρωσης των βιομηχανικών αποβλήτων στο έδαφος και τα νερά (γλυκά και αλμυρά), με αποτέλεσμα να περνούν στην τροφική αλυσίδα. Τα βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος, το αρσενικό, ο υδράργυρος, το αργίλιο, το νικέλιο, και το κάδμιο, συσσωρεύονται στα λιποκύτταρα, τα οστά, τους αδένες, τον εγκέφαλο, στα μαλλιά ή στο κεντρικό νευρικό σύστημα και σε γενικές γραμμές δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό και θεωρούνται μια από τις αιτίες για πολλές χρόνιες ασθένειες όπως πονοκέφαλοι, σκλήρυνση κατά πλάκας, αλζχάιμερ, κλπ. Ουσιαστικά τα βαρέα μέταλλα δρουν στο σώμα σαν τις ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες είναι σωματίδια που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στους ιστούς του σώματος. Ο ζεόλιθος ως μοριακό «κόσκινο» επιτρέπει το φιλτράρισμα, καθώς δεσμεύει τα βαρέα μέταλλα, τις τοξίνες και τις ελεύθερες ρίζες από τον οργανισμό. Επιπλέον, σύμφωνα με μελέτες διαπιστώνεται ότι η καθημερινή χρήση ζεόλιθου είναι ασφαλής και αποτελεσματική για την απομάκρυνση τοξικών βαρέων μετάλλων από το σώμα, χωρίς την αποβολή κλινικά επιβλαβών ποσοτήτων ζωτικής σημασίας ηλεκτρολυτών.

Ανοσοποιητικό σύστημα: Σύμφωνα με προκλινικές μελέτες και δοκιμές σε ανθρώπους με ανοσοκαταστολή, η συμπληρωματική χορήγηση ζεόλιθου από το στόμα μπορεί να ενισχύσει την θεραπεία μιας ποικιλίας διαταραχών λόγω ανοσοανεπάρκειας. Παρόλα αυτά, είναι απαραίτητη η περαιτέρω έρευνα για να διευκρινιστούν οι μηχανισμοί δράσης των ενώσεων του ζεόλιθου και να επιβεβαιωθούν τα ελπιδοφόρα αυτά αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν σε αυτές τις έρευνες.

Καρκίνος: Με την αύξηση της ρύπανσης του περιβάλλοντος και των φυτοφάρμακων στα τρόφιμα, η εμφάνιση των περιπτώσεων καρκίνου έχει αυξηθεί δραματικά. Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Τμήμα Μοριακής Ιατρικής της Κροατίας σε πειραματόζωα με καρκίνο, η συνδυαστική χημειοθεραπεία με μικρονιζέ ζεόλιθο (κλινοπτιλόλιθο), οδήγησε σε βελτίωση της συνολικής κατάστασης της υγείας, παράταση της διάρκειας ζωής και μείωση του μεγέθους του όγκου σε ορισμένες περιπτώσεις. Μείωσε επίσης την υπεροξείδωση των λιπιδίων στο ήπαρ τους.

Διάρροια: Υπάρχει πληθώρα δημοσιευμένων μελετών που αποδεικνύουν ότι η διαιτητική χρήση των φυσικών ζεόλιθων μειώνει τις επιπτώσεις και τη σοβαρότητα της διάρροιας των μοσχαριών. Λόγω αυτών των ευρημάτων, πραγματοποιήθηκε και έρευνα σε ανθρώπους με οξεία διάρροια χρησιμοποιώντας ζεόλιθο σε αντιδιαρροϊκά φάρμακα ως θεραπεία. Τα θετικά αποτελέσματα της μελέτης οδήγησαν στην ένταξη του ζεόλιθου σε αντιδιαρροϊκά φάρμακα στον άνθρωπο.

pH: ο ζεόλιθος έχει την ικανότητα να προκαλεί μια μετατόπιση του ρΗ προς ένα πιο αλκαλικό περιβάλλον (μεταξύ 7,35 και 7,45), δημιουργώντας έτσι μια φυσική ασπίδα στον οργανισμό, η οποία με τη σειρά της ενεργοποιεί την υγιή λειτουργία του εγκεφάλου και ταυτόχρονα ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα ενώ παράλληλα δρα σαν άριστο φυσικό ισοτονικό.

Μυκοτοξίνες: Οι μυκοτοξίνες είναι δηλητηριώδεις ουσίες που παράγονται από ορισμένες μορφές μυκήτων που εντοπίζονται σε αυξημένες συγκεντρώσεις κυρίως σε δημητριακά και ξηρούς καρπούς όταν οι συνθήκες παραγωγής και φύλαξης τους δεν είναι καλές. Οι πιο επικίνδυνες μυκοτοξίνες είναι οι αφλατοξίνες οι οποίες είναι οι πλέον γνωστές και οι καλύτερα μελετημένες μυκοτοξίνες στον κόσμο. Η αφλατοξίνη μπορεί να προκαλεί οξεία νέκρωση του ήπατος (αφλατοξίκωση), κίρρωση και καρκίνο του ήπατος. Μελέτες δείχνουν ότι ο ζεόλιθος απορροφά τις αφλατοξίνες και κυρίως βελτιώνει τη συνολική υγεία των ζώων. Τα τελευταία χρόνια, διακρίνουμε μια παγκόσμια αύξηση της συχνότητας μόλυνσης των δημητριακών και των ζωοτροφών με μυκοτοξίνες. Για τον λόγο αυτό η προσθήκη προσροφητικών ουσιών, όπως ο ζεόλιθος και ο μπεντονίτης, έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία ως πορώδη και κρυσταλλικά υλικά που δεσμεύουν και απομακρύνουν τις μυκοτοξίνες. Μάλιστα, ο ζεόλιθος είναι προϊόν εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως πρόσθετο ζωοτροφών, για χρήση σε ορνιθοτροφικές και χοιροτροφικές μονάδες ως δεσμευτικό των αφλατοξινών.

Μέθη: Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ σε μια περίσταση μπορεί να οδηγήσει σε οξεία δηλητηρίαση από αλκοόλ, με αποτέλεσμα να διαταράσσονται οι φυσιολογικές βιολογικές διεργασίες του οργανισμού, κυρίως όταν εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, θα περάσουν υποχρεωτικά από το συκώτι. Το συκώτι λειτουργεί σαν ένα φίλτρο, σαν ένα μεγάλο εργοστάσιο αποτοξίνωσης του οργανισμού. Ως αποτέλεσμα, οι τοξικοί μεταβολίτες που παράγονται, οι οποίοι είναι πολύ περισσότερο τοξικοί από το αλκοόλ που καταναλώνεται, προκαλούν «μέθη» (ναυτία, πονοκέφαλο και δυσφορία). Ο ζεόλιθος ανακουφίζει από τις παρενέργειες της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ αποβάλλοντας τις τοξίνες αυτές.

Μυκητιασικές Λοιμώξεις: ο ζεόλιθος εξαλείφει τις μυκητιασικές λοιμώξεις του δέρματος και των ποδιών, εκτός από τις εσωτερικές λοιμώξεις των βλεννογόνων μεμβρανών και των εσωτερικών οργάνων του σώματος.

Ασθένειες του δέρματος: πολλά άτομα που έχουν χρησιμοποιήσει το ζεόλιθο ως συμπλήρωμα έχουν διαπιστώσει μια συνολική βελτίωση σε δερματικές ασθένειες όπως σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, πιτυρίδα, έρπη, ψωρίαση, ξηροδερμία και ενίσχυση της αντίστασης του δέρματος σε διάφορους εξωτερικούς παράγοντες, όπως οι ακτίνες UV.

Φυσική αντοχή: ο ζεόλιθος έχει βρεθεί εξαλείφει τον πόνο και αυξάνει την αντοχή κατά τη διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας.

Πληγές και εγκαύματα: ο ζεόλιθος ανακουφίζει από τον πόνο, τις ουλές και επιταχύνει την επούλωση των πληγών και εγκαυμάτων.

Νευρολογικές επιδράσεις: ο ζεόλιθος έχει διαπιστωθεί ότι είναι ωφέλιμος έναντι σε νευρολογικές ασθένειες όπως Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, σχιζοφρένεια και επιληψία. Έχει επίσης συνδεθεί με βελτίωση της αϋπνίας, της κατάθλιψης και του άγχους.

Κυκλοφορικό Σύστημα: ο ζεόλιθος δυναμώνει τον καρδιακό μυ και φυσικά ενισχύει τη λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος. Επίσης, βελτιώνει την αρτηριακή πίεση, μειώνει το ιξώδες του αίματος, εξαλείφει τα διευρυμένα τριχοειδή αγγεία και συρρικνώνει τις αιμορροΐδες.

Σακχαρώδης Διαβήτης: ο ζεόλιθος έχει την ιδιότητα να σταθεροποιεί και να μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σε ασθενείς με διαβήτη.

Περιοδοντίτιδα:  πρόκειται μια σοβαρή φλεγμονή των ούλων που καταστρέφει τον μαλακό ιστό και τα οστά που στηρίζουν τα δόντια. Ο ζεόλιθος που περιέχεται σε οδοντόκρεμες έχει διαπιστωθεί ότι βοηθά στον έλεγχο της περιοδοντίτιδας.

Ενδοκρινείς αδένες: ο ζεόλιθος ενισχύει τη δραστηριότητα των ενδοκρινών αδένων που απελευθερώνουν το έκκριμά τους, τις ορμόνες, στο αίμα.

Ρευματοειδής παθήσεις: έχει διαπιστωθεί ότι τα συμπληρώματα ζεόλιθου βοηθούν στη βελτίωση της θεραπείας των ρευματικών παθήσεων, όπως αρθρίτιδα, σπονδύλωση, δισκοπάθεια και ισχιαλγία.

Παρόλο που έχουν πραγματοποιηθεί πολυάριθμες μελέτες για τα οφέλη του ζεόλιθου στην υγεία, ελπίζουμε πως οι συνεχιζόμενες έρευνες θα μας διαφωτίσουν επιπλέον το ρόλο του στην ενίσχυση της φυσικής ανοσίας, την εξάλειψη των καρκίνων και άλλων ανοσοποιητικών διαταραχών.

Η χρήση του ζεόλιθου στην κτηνοτροφία

Πολλοί ερευνητές έχουν αποδείξει ότι μια μικρή ποσότητα ζεόλιθου στις ζωοτροφές των ζώων (άλογα, βοοειδή, αιγοπρόβατα, πουλερικά και χοίρους) ως ενισχυτικό στη διατροφή τους, βοηθάει στην ταχύτερη ανάπτυξη τους, την αύξηση της παραγωγής κρέατος, γάλακτος, αυγών και όλων γενικά των προϊόντων που παράγουν και συγχρόνως τα προφυλάσσει από διάφορους επιβλαβείς παράγοντες, προσφέροντας τους καλή υγεία με απόλυτα φυσικό και ακίνδυνο τρόπο τόσο για τα ίδια όσο και για τους ανθρώπους που καταναλώνουν τα προϊόντα τους.

Η επιλόχεια υπασβεστιαιμία και η κέτωση είναι από τα πιο κοινά μεταβολικά νοσήματα των γαλακτοπαραγωγών αγελάδων. Τα τελευταία χρόνια, έχει διεξαχθεί ένας σημαντικός αριθμός πειραμάτων με σκοπό τον έλεγχο αυτών των ασθενειών με τη χρήση ζεόλιθων ως πρόσθετες ύλες ζωοτροφών. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων αυτών είναι πολύ ελπιδοφόρα, αφού έχει παρατηρηθεί σημαντική μείωση της εμφάνισης υπασβεστιαιμίας και της κέτωσης, αλλά απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να καθοριστούν οι ακριβείς μηχανισμοί δράσης των ζεόλιθων.

Τα μηρυκαστικά (βοοειδή, πρόβατα, κατσίκες κλπ.) διαθέτουν μικροοργανισμούς στο στομάχι τους που μετατρέπουν το μη πρωτεϊνικό άζωτο (ΝΡΝ) σε αμμωνία και στη συνέχεια την αμμωνία σε αμινοξέα, τα οποία στη συνέχεια μετατρέπονται σε πρωτεΐνες. Η παρουσία υψηλών αναλογιών μη πρωτεϊνικού αζώτου στην σίτιση των ζώων δημιουργεί μεγάλες ποσότητες αμμωνίας που απορροφούνται από το αίμα και οδηγούν σε διαφοροποίηση της βάσης ισορροπίας των οξέων του αίματος. Ο φυσικός ζεόλιθος, σύμφωνα με πειράματα, έχει την ιδιότητα να προσροφά επιλεκτικά μέχρι και 15% την αμμωνία, με αποτέλεσμα να μειώνει την τοξικότητα της ουρίας και να βελτιώνει την αξιοποίηση της ουρίας ως πρόδρομο ουσία σύνθεσης πρωτεϊνών.

Τα συμπληρώματα διατροφής συνθετικού ζεόλιθου Α (κατά 0,75% ή 1,5%) σε κοτόπουλα που εκτρέφονται για την παραγωγή κρέατος (κοτόπουλα πάχυνσης) με ανεπαρκή ή οριακά επίπεδα ασβεστίου, έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ασβεστοποίησης των οστών. Κατά συνέπεια, η ενσωμάτωση ζεόλιθου Α στη διατροφή των πουλερικών ασκεί μια σαφή ευεργετική επίδραση στη μείωση της εμφάνισης δυσχονδροπλασίας στην κνήμη.

Ζεόλιθος δοσολογία

Ο ζεόλιθος και κυρίως ο ζεόλιθος Θράκης διατίθεται σε φαρμακεία σε μορφή κάψουλας (δισκίου), σκόνης ή υγρή μορφή και προτείνεται η ταυτόχρονη λήψη τους διότι συνεργούν και ενισχύουν περισσότερο την αποτελεσματικότητά του. Δεν έχει καμία γεύση ή οσμή και μπορεί να λαμβάνεται με άδειο στομάχι. Προτιμότερο είναι να ξεκινά κάποιος με χαμηλή δοσολογία ώστε να φτάσει το ένα γραμμάριο την ημέρα. Η ημερήσια δόση του ζεόλιθου σε σκόνη που είναι 1γρ., θα πρέπει να το φτάσει κανείς σταδιακά, ξεκινώντας με 0,3-0,5γρ τις πρώτες 15 ημέρες και αυξάνοντας σταδιακά τη δοσολογία, διάρκειας περίπου 50 ημερών 2 φορές κάθε έτος θεωρείται απολύτως επαρκής για την αποτοξίνωση του οργανισμού.

Δόση ζεόλιθου για αποτοξίνωση: Η δόση αποτοξίνωσης με υγρό ζεόλιθο είναι 10 σταγόνες 3 φορές την ημέρα ή 1 δόση σκόνης 3 φορές την ημέρα. Αυτή η δόση αποτοξίνωσης διαρκεί για περίπου 4-9 εβδομάδες και στη συνέχεια λαμβάνεται η δόση συντήρησης.

Δόση ζεόλιθου για συντήρηση: Όταν το σώμα είναι απαλλαγμένο από τις τοξίνες, η δόση μπορεί να πέσει σε μια δόση συντήρησης από 3 έως 5 σταγόνες 3 φορές την ημέρα. Μπορείτε επίσης για ευκολία να προσθέσετε την συνολική ποσότητα του υγρού ζεόλιθου σε ένα μεγάλο μπουκάλι με νερό και να το καταναλώσετε κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Ειδική υψηλή δόση ζεόλιθου: Για τα άτομα με σοβαρές ασθένειες, προτείνεται η δόση σε δύο ή τρεις σταγόνες στο νερό κάθε ώρα ή 15 σταγόνες 3 ή 4 φορές την ημέρα. Σε αυτή τη δοσολογία, ένα μπουκάλι υγρού ζεόλιθου διαρκεί περίπου μια εβδομάδα.

Δόσεις ζεόλιθου σε παιδιά: προτείνεται δόση 2 ή 3 σταγόνες 3 φορές την ημέρα, ανάλογα με το σωματικό βάρος, και στη συνέχεια μια  μικρότερη δόση συντήρησης. Μπορείτε εύκολα να προσθέσετε τον υγρό ζεόλιθο σε σχολικά γεύματα τους.

Ζεόλιθος ασφάλεια και παρενέργειες

Σύμφωνα με μελέτες η χρήση συμπληρώματος ζεόλιθου είναι εξαιρετικά ασφαλής και μη τοξικός σε οποιοδήποτε επίπεδο. Τα ίχνη του ζεόλιθου εξαλείφονται εντελώς από το σώμα μέσα σε 6 με 8 ώρες χωρίς να αφήνει κανένα κατάλοιπο.

Όσον αφορά τις παρενέργειες του ζεόλιθου, η εισπνεόμενη σκόνη ζεόλιθου μπορεί να προκαλέσει μεσοθηλίωμα, μια μορφή καρκίνου του πνεύμονα.

Ο ζεόλιθος μπορεί να δράσει ως ανοσοκατασταλτικό, μειώνοντας την ανοσολογική δραστηριότητα.

Επίσης μπορεί να αποβάλλει πολύτιμα ορυκτά από το σώμα και να μειώσει την αποτελεσματικότητα ορισμένων φαρμάκων, όπως της ασπιρίνης.

Επιπλέον, λόγω της αποβολής των τοξινών, ένα ελάχιστο ποσοστό χρηστών ζεόλιθου (περίπου 1%), έχει αναφέρει ήπιο πόνο στους μύες, κεφαλαλγία, εξάνθημα και αίσθηση κακουχίας στα πρώτα στάδια της αποτοξίνωσης. Οι παρενέργειες αυτές οφείλονται στην έντονη αποτοξίνωση που προκαλεί ο ζεόλιθος και αντιμετωπίζονται με διακοπή της χρήσης του για μερικές ημέρες ή με μείωση της ποσότητας πρόσληψης.

Τέλος, άλλη παρενέργεια είναι η αφυδάτωση που δημιουργείται με την αποβολή των τοξινών, αλλά αυτό δεν θα συμβεί εάν πίνουμε τουλάχιστον 8-10 ποτήρια νερό την ημέρα, χωρίς να προσμετρούνται τα ροφήματα όπως καφές, τσάι, αναψυκτικά κ.α.

Τα παιδιά ζουν στο ίδιο τοξικό περιβάλλον με τους ενήλικες, αλλά, επειδή ο οργανισμός τους βρίσκεται σε ανάπτυξη, είναι πιο ευαίσθητα στις τοξικές επιδράσεις από ό, τι οι ενήλικες. Ο φυσικός ζεόλιθος θεωρείται ασφαλής για τα παιδιά και επιπλέον μπορεί να είναι επωφελής για τους κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης τους. Παρόλα αυτά δώστε τους μικρότερη δόση σε αναλογία με το βάρος τους από η δόση που προτείνεται για τους ενήλικες.

Αν και ανεπίσημα στοιχεία χρήσης ζεόλιθου στην Ασία υποδηλώνουν ότι είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, η ασφάλεια του σε έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες δεν έχει αποδειχθεί σύμφωνα με μελέτες. Ωστόσο, ο FDA θεωρεί ότι ο ζεόλιθος να είναι ασφαλής για όλους. Όλοι οι φυσικοί ζεόλιθοι είναι μη τοξικοί, και δεν υπάρχει συσσώρευση στο σώμα.